Ποίηση

[Ioannis]

Γιώργος Θέμελης, ''Δενδρόκηπος ''

Στην πλατιά λεωφόρο προς το προάστιο,
- Ένας μονήρης δενδρόκηπος με στέγες χαμηλές -
Ψυχή...
Κάτι αγαθά σκυλιά χωμένα στο πετσί τους
Κ' επάνω κάποια πρόωρα πλανημένα χελιδόνια,
Μετέωρα, σα να μας χαιρετούν και να μας δείχνουν
Το δρόμο προς την άνοιξη που πλησιάζει.
Μόλις προφταίνουμε να ιδούμε λίγο πίσω, λίγο εμπρός,
Κάποιον ακίνητο καπνό ή δέντρο που φεύγει.

Ήτανε κι άλλοι στην είσοδο, ξενιτεμένοι,
Φτασμένοι εκεί από τόπους μακρινούς.
(Σαν ένας τελευταίος σταθμός ή αίθουσα αναμονής).
Κοιτάζοντας με μάτια ασάλευτα προς το κιγκλίδωμα.

Γυρίσαμε και είδαμε τα ρούχα μας πούχαν παλιώσει
Και τα κατάκοπα γόνατά μας γυρισμένα προς τη γη.
Και νιώσαμε τα χέρια που άγγισαν τα χέρια μας να σαλεύουν
Όπως τα ζωντανά ψάρια που πιάνεις στον ύπνο σου και ξεφεύγουν.
Να λάμπουν πίσω τα σπίτια που σκέπασαν τη γύμνια μας.

Ακούσαμε μέσα την καρδιά μας, όπως μια πέτρα που κυλάει.

Είδαμε τότε τον εαυτό μας σαν έναν άλλο,
Τριγυρισμένο απόνα φως,
Ανάμεσα σε καθαρές φωνές και ήχον οργάνων.

Χαιρετήσαμε τον ήλιο που βασιλεύει.

Πλησίασε κάποτε από μέσα ο Φύλαξ - Κηπουρός
(Κλειδιά στη ζώνη, την αξίνα στον ώμο).
Μας κοίταξε λίγο και χάθηκε στους διαδρόμους
Ανάμεσα δέντρα πανύψηλα κ' αιώνιους ήσκιους.

Καθίσαμε κι εμείς εκεί με τους άλλους,
Μαζί με τις παλιές εικόνες που κρατούσαμε,

Κοιτάζοντας με μάτια ασάλευτα προς το κιγκλίδωμα.

Από τη συλλογή Δενδρόκηπος (1955)

[Ioannis]

Ο Γιώργος Θέμελης γεννήθηκε το 1900 στη Σάμο και σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών. Το όνομά του συνδέθηκε με τη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκε και έζησε ως το τέλος της ζωής του (Απρίλης του 1976). Στη Θεσσαλονίκη, άλλωστε, διαμορφώθηκε η ποιητική του προσωπικότητα, κι αυτή στάθηκε η πνευματική του πατρίδα. Ως φιλόλογος δίδαξε στο Πειραματικό Σχολείο και στα Εκπαιδευτήρια Βαλαγιάννη. Διετέλεσε γενικός γραμματέας και μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από την ίδρυσή του, το 1961, και έως το 1965. Η ποιητική ιστορία του Θέμελη αρχίζει ουσιαστικά με τον πόλεμο και την κατοχή. Τότε μυήθηκε στα νεότερα ποιητικά ρεύματα από τον πρωτοποριακό κύκλο του περιοδικού «Κοχλίας», του οποίου υπήρξε τακτικός συνεργάτης.

Ποιητικές συλλογές:
«Γυμνό παράθυρο», 1945
«Άνθρωποι και πουλιά», 1947
«Ο Γυρισμός», 1948
«Ωδή για να θυμόμαστε τους ήρωες», 1949
«Ακολουθία», 1950
«Συνομιλίες», 1953
«Δενδρόκηπος», 1955
«Το πρόσωπο και το είδωλο», 1959
«Φωτοσκιάσεις», 1961
«Η Μόνα παίζει», 1961
«Το δίχτυ των ψυχών», 1965
«Έξοδος», 1968
«Ηλιοσκόπιο», 1971
«Περιστροφή», 1973
«Δενδρόκηπος ΙΙ», 1973
«Κήποι», 1974
«Ars Poetica», 1974
«Οίκος Εμπορίου», 1974
«Βιβλικά», 1975
«Το περιστέρι και τα επτά αναστάσιμα θαύματα», 1977

Δοκίμια - μελέτες:
«Η Διδασκαλία των Νέων Ελληνικών», 1933
«Επίγραμμα και Μακεδόνες Επιγραμματοποιοί», 1938
«Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν», 1948
«Η Διδασκαλία των Νέων Ελληνικών - Το πρόβλημα της ερμηνείας», 1949
«Προβελέγγιος - Δροσίνης - Πολέμης - Καμπάς», 1953
«Νεοέλληνες Λυρικοί», 1954
«Το κλειδί» (ανάτυπο), 1960
«Αγγελικό και μαύρο φως» (ανάτυπο), 1962
«Όριο επαφής Σολωμού-Καβάφη» στις «Δώδεκα Διαλέξεις (σειρά α')», Οργανισμός Εθνικού Θεάτρου, 1961
«Ο Παπαδιαμάντης και ο κόσμος του» (ανάτυπο), 1961
«Η Νεώτερη Ποίησή μας Ι», 1963
«Η Έσχατη Κρίση», 1964
«Η Νεώτερη Ποίησή μας ΙΙ», 1967
«Η Ποίηση του Καβάφη», 1970
«Ένας μονόλογος για την ποίηση», 1975
«Οδυσσέας Ελύτης» στον Mario Vitti (επιμέλεια), «Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1999
«Πολύπτυχο» (αυτοβιογραφικό κείμενο), 2000

Θεατρικά έργα:
«Διδώ», περιοδ. Νέα Εστία, 1950
«Καραγκιόζης», παραγωγή Κ.Θ.Β.Ε. - σκηνοθεσία, σκηνογραφία, ενδυματολογία Ευγ. Σπαθάρη
«Ταξίδι», πολυγραφημένη έκδοση, 1966
«Ο επισκέπτης», περιοδ. Νέα Πορεία, 1969
«Ο χρεώστης», περιοδ. Νέα Εστία, 1973